Η Ιερά Μονή Παναγίας Εικοσιφοίνισσας, με την εκπληκτική αχειροποίητο εικόνα της Παναγίας, είναι ένα από τα σημαντικότερα μοναστήρια της Ελλάδας, σε μικρή σχετικά απόσταση από την πόλη της Δράμας.

Η Ιερά Μονή Παναγίας Εικοσιφοίνισσας είναι ένα ιστορικό μοναστήρι με μεγάλη σημασία, καθώς αποτελεί την παλαιότερη εν ενεργεία μονή στη Ελλάδα και την Ευρώπη. Βρίσκεται σε υψόμετρο 750 περίπου μέτρων, σε μια κατάφυτη με δέντρα περιοχή, και είναι γυναικείο μοναστήρι που φιλοξενεί 25 περίπου μοναχές.

Η Μονή Παναγίας Εικοσιφοίνισσας βρίσκεται στο Νομό Καβάλας, στα όρια με το Νομό Σερρών, αλλά υπάγεται διοικητικά στη Μητρόπολη Δράμας. Οι δύο πιο κοντινές πόλεις σε αυτήν είναι η Δράμα και η Καβάλα, σε ίση περίπου απόσταση 36 χιλιομέτρων.

Μονή Παναγίας Εικοσιφοίνισσας – Ένα ιστορικό μοναστήρι-ορόσημο της περιοχής

Ο πρώτος μοναστικός οικισμός χτίστηκε στην περιοχή από τον Άγιο Σώζων στα μέσα του 5ου αιώνα, αλλά αργότερα εγκαταλείφθηκε. Κατά την παράδοση, το πρώτο μοναστήρι στο σημείο αυτό ιδρύθηκε από τον Άγιο Γερμανό, μετά την επιστροφή του από την Παλαιστίνη, το 518 μ.Χ.

Το ιδιαίτερο όνομα της μονής προέρχεται από ένα θαύμα που έλαβε χώρα: Όταν ο Άγιος Γερμανός ολοκλήρωσε τα εκκλησάκι της μονής, έψαξε να βρει ένα ξύλο κατάλληλο για να απεικονίσει επάνω του την Παναγία. Όταν το βρήκε και το ετοίμασε, το ξύλο αυτό ξαφνικά ράγισε, και μέσα από ένα λαμπρό κόκκινο (“φοινικούν”) φως εμφανίστηκε η Παναγία με τον Χριστό, και η εικόνα της Παναγίας εντυπώθηκε στο ξύλο. Από τον τρόπο που δημιουργήθηκε η αχειροποίητος αυτή εικόνα (“εικών” + “φοίνισσα”) προέρχεται το χαρακτηριστικό όνομα της ιεράς μονής.

Σήμερα μπορούμε να προσκυνήσουμε τη μοναδική αυτή εικόνα της Παναγίας Εικοσιφοίνισσας στο εντυπωσιακό επίχρυσο ξυλόγλυπτο τέμπλο του καθολικού της μονής. Χαρακτηριστικό της ιστορικότητας του μοναστηριού είναι το Ιερό Βήμα του, το οποίο είναι του 11ου αιώνα. Ένα άλλο χαρακτηριστικό της μονής είναι τα 2 κυπαρίσσια, που με θαυματουργό τρόπο μεγαλώνουν, εδώ και πολλά χρόνια, στη στέγη του ναού. Στο μοναστήρι βρίσκονται και 3 κτίρια με ξενώνες επισκεπτών, που μπορούν να φιλοξενήσουν μέχρι και 200 άτομα.

Ιερά Μονή Παναγίας Εικοσιφοίνισσας – Μια ιστορία γεμάτη δοκιμασίες ανά τους αιώνες

Μια από τις πιο σκοτεινές σελίδες στην ιστορία της μονής γράφτηκε στις 25 Αυγούστου 1507, όταν οι Τούρκοι έσφαξαν τους 172 μοναχούς της, γιατί στήριζαν τη διατήρηση της ελληνικότητας των κατοίκων της περιοχής. Το μοναστήρι έμεινε έρημο για 3 χρόνια, μέχρι που το ανασύστησαν ξανά 10 μοναχοί που ήρθαν για τον σκοπό αυτό από την Ιερά Μονή Βατοπεδίου του Αγίου Όρους.

Κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821, το μοναστήρι αποτελούσε το μεγαλύτερο ίσως πνευματικό κέντρο της Ανατολικής Μακεδονίας, με τη λεγόμενη “Ελληνική Σχολή” να λειτουργεί σε αυτό, και οι ηγούμενοί του είχαν στενή επαφή με μεγάλες μορφές του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα στην περιοχή, όπως ο Εμμανουήλ Παπάς. Ο 19ος αιώνας, όμως, έμελλε να είναι καταστροφικός για τη μονή, καθώς αυτή έπαθε μεγάλες ζημίες από σεισμό το 1829, κάηκε από πυρκαγιά το 1854, και το 1864 μια τρομερή επιδημία πανώλης αποδεκάτισε τους μοναχούς της.

Οι δοκιμασίες της Ιεράς Μονής Παναγίας Εικοσιφοίνισσας, όμως, συνεχίστηκαν και κατά τον 20ο αιώνα. Κατά τη διάρκεια της βουλγαρικής κατοχής της Ανατολικής Μακεδονίας κατά τον 1ο Παγκόσμιο Πόλεμο (1916-1918), οι Βούλγαροι εκτέλεσαν τον προηγούμενο της μονής, Μακάριο, φυλάκισαν τους μοναχούς, πολλοί από τους οποίους πέθαναν λόγω των απάνθρωπων συνθηκών κράτησης, και υφάρπαξαν τα ιερά κειμήλια της μονής (περισσότερα από 1.500 συνολικά τον αριθμό), τα πιο σημαντικά από τα οποία βρίσκονται και εκτίθενται ακόμη και σήμερα στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο της Σόφιας στη Βουλγαρία, παρά τις πολλές προσπάθειες που έγιναν εδώ και έναν αιώνα για την επιστροφή τους.

Το μοναστήρι υπέστη μεγάλα πλήγματα πάλι κατά τη διάρκεια της βουλγαρικής κατοχής, κατά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο αυτή τη φορά, ενώ λειτουργεί κανονικά ξανά από το 1965, όταν έγιναν σε αυτό εκτεταμένες εργασίες αναπαλαίωσης και κατασκευής νέων κτισμάτων, και εγκαταστάθηκε σε αυτό γυναικεία αδελφότητα.

Η Ιερά Μονή Παναγίας Εικοσιφοίνισσας είναι ένα μοναστήρι που η φήμη του εδώ και δεκαετίες έχει ξεπεράσει τα στενά τοπικά του όρια, καθώς είναι ένα από τα σημαντικότερα και πιο ιστορικά της Ελλάδας, αλλά και της Ευρώπης, με πλήθος Ελλήνων και ξένων προσκυνητών να συρρέουν κάθε χρόνο σε αυτό.

Διαρκώς αναγεννημένη από τις στάχτες της, όπως το μυθικό πουλί του φοίνικα, κατά τους 15 αιώνες της ιστορίας της, η Μονή Παναγίας Εικοσιφοίνισσας εξακολουθεί να αποτελεί και σήμερα έναν θρησκευτικό και πνευματικό φάρο στην περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας, ενώ η μικρή σχετικά απόστασή της από την πόλη της Δράμας, την κάνει ιδανική για να την επισκεφτείτε.